Nie wszystkie wady serca ujawniają się w sposób zauważalny dla rodzica i prosty do rozpoznania dla lekarzy. Bardziej złożone i niebezpieczne dla życia dziecka wady serca zwykle nie budzą wątpliwości u lekarzy położników, pediatrów i kardiologów dziecięcych, gdy dochodzi do wystąpienia sinicy, ciężkiej arytmii, zatrzymania akcji serca czy ciężkiego stanu ogólnego dziecka. W większości przypadków rozpoznanie zostaje postawione na podstawie wnikliwej oceny echokardiograficznej (UKG) lub/i wykonanego badania angiograficznego („cewnikowanie serca”). Mniej złożone wady wrodzone lub słabiej nasilona niewydolność serca mogą dawać objawy niecharakterystyczne, tj. duszność, nadmierną męczliwość i potliwość, arytmie czy częstą zapadalność na infekcje górnych dróg oddechowych. Objawy takie mogą wystąpić w późniejszym wieku dziecka, często wraz z wiekiem mogą także nasilać się.
Najczęściej zadawane pytania
-
Kiedy potrzebna jest operacja u dziecka z wadą serca?
-
W jaki sposób odbywa się kwalifikacja dziecka do operacji w Śląskim Centrum Chorób Serca?
Dziecko z wadą serca zostaje zakwalifikowane do operacji podczas konsultacji kardiologiczno-kardiochirurgicznych. Po konsylium, na podstawie Karty kwalifikacji pacjenta z wadą wrodzoną serca, w sekretariacie Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej ustalany jest termin operacji. Proponowany termin przyjęcia konsultowany jest telefonicznie z rodzicami chorego. Podczas rozmowy przekazywane są również wszelkie informacje dotyczące terminu operacji oraz właściwego przygotowania dziecka do zabiegu kardiochirurgicznego.
-
Jakie dokumenty powinni posiadać rodzice zgłaszający się z dzieckiem do przyjęcia?
Pacjenci zakwalifikowani do operacji i zgłaszający się do przyjęcia powinni posiadać:
- aktualne skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu do Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej
- dodatkowy dokument ubezpieczenia.
-
Dlaczego tak istotne jest zaszczepienie dziecka przed operacją na wirusowe zapalenie wątroby? W jakim odstępie czasu przed operacją powinno być wykonane?
Wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka wszczepienna) atakuje wątrobę, doprowadzając do obumierania jej komórek (marskość wątroby) lub raka wątroby. Szczepionka przeciwko WZW typ B zapobiega infekcji tym wirusem.
Zalecane jest, ze względu na bezpieczeństwo pacjenta, wykonanie co najmniej dwóch szczepień przed operacją, przy czym ostatnie powinno być nie później niż 3 – 4 tygodnie przed operacją. -
Jak rodzice powinni przygotować dziecko do operacji?
-
Czy i kiedy po przeprowadzonej operacji można zobaczyć dziecko?
Rodzice mogą zobaczyć dziecko po przyjeździe z bloku operacyjnego na Oddział Pooperacyjny, po uzyskaniu zgody lekarza tego oddziału. Podczas wizyty należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń personelu medycznego (dezynfekcja rąk, zdjęcie odzieży wierzchniej-płaszcza, kurtki, odstawienie torby/torebki we wskazane miejsce). Po operacji rodzice mogą uzyskać również wyczerpującą informację na temat przebiegu i wyników zabiegu od lekarza operującego.
W okresie wzmożonej liczby infekcji w kraju zasady odwiedzin regulowane są przez Dyrektora Szpitala.
-
Czy przed i po operacji dziecko może uczęszczać do przedszkola/szkoły? O czym powinni wiedzieć wychowawcy, nauczyciele?
Przed operacją dziecko może uczęszczać do przedszkola/szkoły, ale należy zwrócić uwagę żeby unikało wszelkich źródeł infekcji. O infekcji dziecka należy bezzwłocznie poinformować sekretariat (tel. 32/37-33-473).
Po operacji postępowanie uzależnione jest od rodzaju wady, sposobu operacji, przebiegu pooperacyjnego i powinno być ustalane indywidualnie z lekarzem prowadzącym. O przeprowadzonym zabiegu operacyjnym należy również poinformować wychowawców w przedszkolu lub szkole, celem ustalenia dalszego postępowania, konieczności przyjmowania leków w zależności od stanu ogólnego dziecka. -
Czy każda wada serca wymaga natychmiastowej operacji?
Nie każda, tylko niektóre wady serca z towarzyszącą ciężką niewydolnością krążenia lub ciężką sinicą wymagają przeprowadzenia operacji w trybie pilnym. Jednak nawet w takiej sytuacji dziecko wymaga wcześniejszego przygotowania kardiologicznego, w celu zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa i zminimalizowania ryzyka operacyjnego.
-
Dlaczego operacja nie jest przeprowadzona bezpośrednio po rozpoznaniu?
Operacja przeprowadzana jest w terminie uzależnionym od rodzaju rozpoznanej wady, ciężkości stanu klinicznego i towarzyszących chorób niekardiologicznych. Niektóre wady serca mogą być korygowane u dzieci starszych w wieku przedszkolnym, inne wymagają operacji w trybie pilnym, bezpośrednio po rozpoznaniu i przygotowaniu kardiologicznym. Termin operacji jest dobierany tak, aby zminimalizować ryzyko operacyjne, uzależnione od rozpoznanej wady i rozwoju fizycznego dziecka. Strategia leczenia jest uzgadniana na konsultacjach kardiologiczno-kardiochirurgicznych, a precyzyjne informacje można uzyskać podczas rozmowy z chirurgiem kwalifikującym dziecko do operacji.
-
Jakie są dla dziecka konsekwencje rezygnacji z operacji?
Niewykonanie korekcji wrodzonej wady serca wiąże się z konsekwencjami rozwoju naturalnego przebiegu choroby. Są one w dużej mierze uzależnione od rozpoznanej wady i mogą powodować rozwinięcie niewydolności krążenia, nadciśnienia płucnego, a nawet śmierci w krótkim czasie od rozpoznania lub ujawniać się dopiero po kilku latach. Objawy chorobowe niektórych łagodnych wad serca mogą wystąpić u pacjentów dorosłych, jednak zawsze są związane z przewidywalnym skróceniem życia.
-
Jakie jest ryzyko operacyjne?
Ryzyko operacyjne w dużej mierze uzależnione jest od rodzaju rozpoznanej wady serca, wieku oraz stanu ogólnego dziecka. W przypadku łagodnych wad serca, takich jak ubytki międzyprzedsionkowe, koarktacja aorty, ryzyko to zwykle nie przekracza 1%. W przypadku większości wad serca takich jak ubytek międzykomorowy, tetralogia Fallota, wspólny kanał przedsionkowo-komorowy, ryzyko waha się w granicach 3-6%. Jednakże niektóre złożone wady serca mogą być powiązane z ryzykiem znacznie przekraczającym te wartości i sięgającym nawet 20-30%. W każdym przypadku rodzice są informowani przed operacją o stopniu ryzyka związanego z operacją ich dziecka.
-
Jakie są powikłania związane z operacją?
Powikłania pooperacyjne w dużym stopniu uzależnione są od rodzaju korygowanej wady. Ciągły postęp techniczny oraz wysiłki kardiochirurgów zmierzają do eliminacji większości obserwowanych powikłań związanych z operacjami kardiochirurgicznymi. Jednak nie jesteśmy w stanie uniknąć absolutnie wszystkich zdarzeń niepożądanych. Powikłania wystepujące po operacjach kardiochirurgicznych mogą dotyczyć praktycznie każdego organu ludzkiego ciała, natomiast większość z nich występuje bardzo rzadko. Rodzice pacjentów przed operacją są szczegółowo informowani o możliwych powikłaniach, wynikających z planowanego leczenia.